Παιδιά και δουλειές συζητάμε και αναρωτιέσαι από που να ξεκινήσεις. Ξεκίνα από την νοοτροπία, και προσπάθησε να εκπαιδεύσεις τα παιδιά να σε δεξιότητες όπως καθαρίζω, τακτοποιώ, πλένω πιάτα, κλπ. Σε επίπεδο νοοτροπίας λοιπόν προσπάθησε να εδραιώσεις την συνήθεια και σε επίπεδο πρακτικής δείξε του τον τρόπο να τα κάνει έτσι ώστε να έχει αποτέλεσμα!
Πολύ συχνά οι γονείς αναρωτιόμαστε πόσο είναι καλό να συμμετέχουν τα παιδιά στις δουλειές του σπιτιού. Από ποιά ηλικία μπορεί ένα παιδί να βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού και τι έχει να του προσφέρει η διαδικασία; Οι γονείς πως βοηθάμε σε αυτό;
Σταματήστε να αναρωτιέστε και ξεκινήστε να εφαρμόζετε. Η αξία της βιωματικής μάθησης και το όφελος της συνεργασίας μέσα την οικογένεια είναι αναμφισβήτητες! Τα παιδιά μόνο να ωφεληθούν μπορούν από την συμμετοχή τους στις δουλειές του σπιτιού: Ψυχολογικά, γνωστικά και βιωματικά.
Πότε ξεκινάει ένα παιδί να συμμετέχει;
Το πότε είναι έτοιμο ένα παιδί να ασχοληθεί με τις δουλειές του σπιτιού και το ποιες πρέπει να είναι οι δικές μας προσδοκίες σε αυτό το θέμα είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Και τα δύο είναι ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Το ίδιο ανάλογες με την ηλικία του παιδιού πρέπει να είναι οι προσδοκίες που έχουμε οι γονείς. Έτσι ξεκινάμε εκπαιδεύοντας τα παιδιά μας σε δύο επίπεδα, δηλαδή αυτό της νοοτροπίας και αυτό της πρακτικής ικανότητας.
Η ηλικία τί ρόλο παίζει;
Οι δουλειές που αναθέτουμε σε ένα παιδί χρειάζεται πάντα να είναι ανάλογες της ηλικίας και των ικανοτήτων του. Διαφορετικά θα απογοητευτεί και θα έχει αντίθετο αποτέλεσμα η προσπάθεια. Η καταλληλότερη ηλικία για να αρχίσει ένα παιδί να βοηθάει συνειδητά στις δουλειές του σπιτιού είναι γύρω στα 3. Τότε μπορεί π.χ. να πάρει το ξεσκονόπανο και να ξεσκονίσει. Του δείχνουμε το πως, κάνουμε κι εμείς μαζί του την εργασία σαν παιχνίδι κι εκείνο αντιγράφει τις κινήσεις μας και τις κουβέντες μας.
Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να προσδοκάμε πραγματικό ξεσκόνισμα. Σε αυτήν την ηλικία ακόμα δεν έχει την δυνατότητα να συγκεντρωθεί στον ίδιο στόχο για αρκετή ώρα ούτε να ολοκληρώσει μία πράξη όπως αυτή, ή να την κάνει με συνέπεια. Αρχικά στοχεύουμε στο να μπει στην διαδικασία “βοηθάω την μαμά”, χωρίς να κρίνουμε το αποτέλεσμα.
Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μας κι αλλάζει η αντίληψη, η δυνατότητα συγκέντρωσης, η ικανότητα να ακολουθήσουν οδηγίες, αλλά κι οι δεξιότητες τους τόσο αλλάζουν κι οι δικές μας προσδοκίες. Σταδιακά αυξάνουμε τις ευθύνες που αναθέτουμε ποιοτικά και ποσοτικά. Μέχρι την εφηβεία (11-12 ετών) θέλουμε να μπορεί ένα παιδί να ασχοληθεί επιτυχώς με όλες τις δουλειές του σπιτιού. Κάθε επόμενο βήμα χτίζεται πάνω στην επιτυχή κατάκτηση του προηγούμενου. Λιθαράκι λιθαράκι, αυτό σημαίνει “διαδικασία”.
Οι δουλειές στις οποίες αναφερόμαστε δεν διαχωρίζονται σε αντρικές και γυναικείες γιατί ως γονείς αναφερόμαστε σε αυτές με το βλέμμα στο μέλλον, σε έναν ενήλικα ικανό να φροντίσει τον εαυτό του.
Ποιά είναι η διαδικασία και πώς μπορούμε οι γονείς να ενισχύσουμε την συνεργασία των παιδιών μας;
Ξεκινάμε από την νοοτροπία. Σε επίπεδο νοοτροπίας ο γονέας εκπαιδεύει το παιδί στην συνήθεια του καθαρίζω, τακτοποιώ, πλένω πιάτα, απλώνω, κλπ. Προσπαθούμε δηλαδή να βοηθήσουμε το παιδί να εδραιώσει συνήθειες.
Σε επίπεδο πρακτικό του μαθαίνω πως γίνονται όλα αυτά, ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος, επιτρέποντας παράλληλα στο παιδί να βρει έναν δικό του τρόπο εξίσου αποτελεσματικό. Το ότι εγώ είμαι ο ενήλικας και ο “δάσκαλος” στην προκειμένη περίπτωση δεν σημαίνει ότι μόνο ο δικός μου τρόπος είναι ο σωστός. Προσπάθησε να αποφύγεις αυτήν την παγίδα και εστίασε περισσότερο στην αποτελεσματικότητα.
Ποιά είναι τα σημαντικότερα οφέλη αυτής της συμμετοχής και συνεργασίας;
Και τα δύο μαζί είναι εργαλεία που χρειάζεται να έχει μεγαλώνοντας, και αναλαμβάνοντας τις ευθύνες της ζωής του. Με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουμε στην δημιουργία ενός υπεύθυνου και αυτόνομου ενήλικα. Και φυσικά ένα παιδί που συμμετέχει στις δουλειές του σπιτιού μαθαίνει έμμεσα ότι η οικογένεια είναι μία ομάδα για τους στόχους της οποίας δουλεύουμε όλοι μαζί. Αυτά τα δύο μαζί είναι απαραίτητες δεξιότητες για την ζωή του.
Ένα ακόμα όφελος είναι ότι τα παιδιά που συμμετέχουν στις δουλειές του σπιτιού και αναλαμβάνουν καθήκοντα, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο και μαθαίνοντας την αξία της συνεργασίας και του αποτελέσματος αυτής αποκτούν ισχυρότερη ψυχική ανθεκτικότητα! Οι πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η συμμετοχή στις δουλειές του σπιτιού όταν είμαστε παιδιά είναι ο #1 παράγοντας πρόβλεψης της ψυχικής ανθεκτικότητας στην ενήλικη ζωή μας!
Και ποιός γονιός δεν θέλει το παιδί του να είναι ένας ψυχικά ανθεκτικός ενήλικας;
Το μεγαλύτερο όμως όφελος κατά την γνώμη μου είναι η αυτοπεποίθηση που χτίζει το παιδί μέσα από αυτήν την διαδικασία. Αναλαμβάνοντας και φέροντας εις πέρας τις δουλειές που του αναθέτουμε το παιδί αισθάνεται ότι είναι ικανό· ότι τα καταφέρνει. Έτσι, δημιουργεί μία θετική εικόνα για τον εαυτό του και κατ’ επέκταση χτίζει αυτοεκτίμηση!
Εννοείται πως ο πρωταρχικός σκοπός αυτής της συνεργασίας δεν είναι το να ξεκουραστώ εγώ από τις δουλειές του σπιτιού, αλλά να τις χρησιμοποιήσω ως εκπαιδευτική ευκαιρία. Ερχόμαστε λοιπόν στο πρακτικό κομμάτι του θέματος.
Σε ποια ηλικία μπορώ να αναθέσω τι;
Μπορούμε να αναθέσουμε σταδιακά αυξανόμενα:
- 3 – 5 ετών: πότισμα, κηπουρική, στρώσιμο κρεβατιού του, μάζεμα παιχνιδιών σε κουτιά, συγύρισμα δωματίου του,
- 6 – 8 ετών: δίπλωμα ρούχων, βοήθεια στο πλύσιμο των πιάτων και στέγνωμα τους, σκούπισμα και σφουγγάρισμα, φροντίδα κατοικιδίων με επίβλεψη (τάισμα, πλύσιμο, βόλτα),
- 9 – 11 ετών: ενεργός συμμετοχή σε όλες τις δουλειές του σπιτιού, με τελευταία στην λίστα το μαγείρεμα και το σιδέρωμα (με σταδιακά μειούμενη επίβλεψη) τα οποία και εγκυμονούν πρακτικούς κινδύνους.
Εννοείται πως όσο μικρότερο είναι το παιδί τόσο περισσότερο υπάρχει το “να το κάνουμε μαζί”, και τόσο περισσότερο χρησιμοποιούμε το παιχνίδι στην διαδικασία. Σταδιακά δίνουμε περισσότερες ευθύνες στο παιδί και αποσυρόμαστε εμείς από την εικόνα.
Είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσουμε ήρεμα θέτοντας τους κανόνες ασφαλείας, δίνοντας σαφείς και σύντομες οδηγίες, και να δείξουμε εμπιστοσύνη στις ικανότητες του παιδιού. Αν δεν έχει κατανοήσει κάτι το επαναλαμβάνουμε. Αν κάνει λάθη το βοηθάμε. Δεν μαλώνουμε, εξηγούμε τι και γιατί είναι λάθος ώστε να κατανοήσει την διαφορά στο αποτέλεσμα. Εμείς επιβλέπουμε “αόρατα”, αποφεύγουμε την συνεχή παρέμβαση και δεν απαιτούμε τελειότητα.
Επιτρέπουμε με αυτόν τον τρόπο στο παιδί να νιώσει πίστη στον εαυτό του και ικανοποίηση! Εξάλλου ο καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο να φτάσει στο ίδιο αποτέλεσμα.
Παιδιά και δουλειές, τι να θυμάσαι:
- Να θυμάστε ότι τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από το παιχνίδι, και την χαρά του. Εντάξτε το παιχνίδι στην διαδικασία.
- Να θυμάστε ότι “ακολουθούμε” το παιδί μας και την εξέλιξη του και δεν του επιβάλλουμε ό,τι εμείς θεωρούμε κατάλληλο, ό,τι κάναμε εμείς στην αντίστοιχη ηλικία και οτιδήποτε μπορεί να κάνουν τα άλλα παιδιά. Το κάθε παιδί έχει την δική του προσωπικότητα, και τον δικό του ρυθμό κι αυτό απαιτεί σεβασμό για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιτρέψτε χώρο για την μοναδικότητα του.
- Να θυμάστε ότι δεν δωροδοκούμε ούτε προσφέρουμε ανταλλάγματα για να γίνουν οι δουλειές του σπιτιού. Ανταμοιβή (ηθική) είναι το καθαρό σπίτι, το μαζεμένο δωμάτιο, το ωραίο φαγητό, τα ανθισμένα λουλούδια, το “ευχαριστώ που με βοήθησες” της μαμάς, η αίσθηση ικανοποίησης για τον εαυτό του! Η υλική ανταμοιβή το μόνο που κάνει είναι να δημιουργεί ανθρώπους που κινούνται ιδιοτελώς και περιμένουν να πάρουν για κάθε τι που δίνουν.
Μακροπρόθεσμα ένα παιδί που μαθαίνει μέσα στο σπίτι του την αξία της συνεργασίας, την ανάληψη ευθύνης και τον κόπο, την ικανοποίηση που ενέχει η συνεισφορά θα γίνει ένας άνθρωπος πάντα πρόθυμος να βοηθήσει, πάντα ικανός να συνεργαστεί αφού μπορεί να αναγνωρίσει τι αποτέλεσμα θα έχει αυτή του η στάση.
Θα πρότεινα να στοχεύσουμε σε μία τέτοια συμπεριφορά για τα παιδιά μας, τους αυριανούς ενήλικες!
Με αγάπη,
No Comments